Anal (tam adıyla peri anal) fistül, kalın bağırsak son kısmından anal kanalın dışına doğru ince bir tüp oluşması ve bu kanalcığın makata birkaç santimetre uzaklıkta dışarı açılmasıdır. Oluşan ince tüp şeklindeki kanalcığa fistül traktı denir. Makatın dışına açıldığı deliğe dış ağız, içeride kalan bağırsakla birleştiği deliğe iç ağız denir. İç delik kalın bağırsaktaki mikroplarla sürekli temasta olduğundan devamlı iltihaplı kalır ve bu iltihap dış ağızdan sürekli akmaya devam eder. Fistül kanalı tıkanırsa apse oluşur ve daha sonra ya kendiliğinden boşalır yada cerrahi müdahale ile boşaltılır.
Fistül Ameliyatları
Basit vakıalarda uygulanan ameliyatlar
Fistülotomi
Fistülün anal kanalda iç ve dış ağzı belirlenir, boru boyunca ilerleyen bir tel ya da dar kanül gönderilir, bunun üzerinden deri ve deri aaltı katları kesilir, fistülün kanalına ulaşılır. Kanal fırka ya da küret denilen kazıyıcılarla temizlenip sağlıklı dokuya kadar temizlik yapılır. Boru yapısı üstü açık bir kanal haline getirilmiş olur. Kanalın içi zamanla iyileşme dokusuyla doldurulurken bir yandan da deri ile kaplanır. Başarı oranı % 99 lar düzeylerindedir, çok seyrek başarısızlıkla sonuçlanır.
Fistülektomi
Kanalın tamamını içerecek şekilde deri kesilerek fistül kanalının bir bütün olarak çıkarılması şeklinde uygulanır. İyileşmesi biraz daha geçtir ama başarısı % 100 yakındır.
Seton Ameliyatı
Komplike fistül (karışık yada kasları dolaşan olarak Türkçeleştirilebilir) olanlarda uygulanır. Dışkı tutmayı sağlayan kaslarla ilişkisi ciddi önem kazanır. Fistül kanalı bu kasların içinden (alt, orta veya üst kısma yakın) yada tamamen üstünden geçebilir. Bu durumda ameliyatı yaparken kasları kısmen veya tamamen kesmek gerekebilir. İşte kasların çoğunun veya tamamının kesilmesini gerektiren ameliyatlar yapılamaz, yapılırsa hasta ameliyattan sonra büyük tuvaletini tutamaz veya kısmen kaçırabilir. Burada seton yöntemi devreye girmektedir. Kaslar kesilince kasılıp çekilir ve tekrar dikilemez. Seton yönteminde fistül traktının içinden değişik materyallerden yapılmış bir ip geçirilir. İç ve dış ağızdan çıkarılan ip bağlanır. Bu ip ara sıra düğüm sıkılarak aylarca orada tutulur. İpin vücutta yarattığı yabancı cisim reaksyonu ve ipin biraz gergin tutulması ile ip haftada 1-2 milimetre aşağı doğru kasları keserek ilerler. Bu kadar yavaş bir kesme olurken kaslar kasılıp uzaklaşmaz ve ipin arkasından nedbe dokusu ile iyileşir. Böylece kasların kopması engellenmiş olur. Bu işlem aylarca sürünce ip cilt altına kadar gelir ve dışarı çıkar, arkada kalan kaslar da iyileşir ve uçlar birbirinden ayrılmaz, yani makatta yetmezlik oluşmaz. Klasik ameliyatta bir dakika da kesilen kaslar seton yönteminde birkaç aya yayılarak önden kesilirken arkadan iyileşmesine zaman kazandırılıp kasların birbirinden ayrılması önlenmektedir. Böylece ameliyatı mümkün olmayan hastaların tedavisi sağlanır. Yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı gibi bu yöntem tedavisi neredeyse mümkün olmayan fistüllerin tedavisinde uygulanır ve uygulanması oldukça zahmetlidir. Başarı oranı %60 lar civarındadır. Bu oran düşük gibi görünse de sonuçta tedavisi mümkün olmayan komplike fistüller de en başarılı alternatiftir. Burada tecrübe önem arz etmektedir.
Gevşek seton uygulaması da bir uygulamadır, ciddi farkı yoktur. Fistül tedavi ücretleri için 
Fistül ameliyatı sonrası bakım
Bütün ameliyatlarda olduğu gibi bakım önemlidir. Gün içinde tekrar tekrar bolca ılık suyla yıkanmalı, yara merhemi sürülmeli ve kuru tutulmalıdır. Önerilen aralıklarla kontrollere gidilmelidir.
Fistül Kanser Yapar mı?
Yukarıdaki yazılan ameliyatlardan korkup tedavinizi ertelemeniz böyle bir risk taşımaktadır. Uzun süre tedavi edilmeyen akıntılı hastalıklar 15-20 yıl boyunca olan akıntı sebebiyle akıntı olan noktada kansere neden olabilmektedir. Bu bütün akıntılı hastalıklar için geçerli bir durumdur. Bu risk sebebiyle hastalığınızın tedavisini çok uzun yılalr ertelememelisiniz.
Fistülün lazerle ameliyatı ayrı bir sayfada ele alınacaktır.
İstanbul Bakırköy’de genel cerrahi uzmanı olarak görev yapıyorum. Proktoloji alanına giren tüm hastalıkların teşhis ve tedavisinde hizmet veriyorum. Bana ulaşmak isteyenler 0212 572 72 65 numaralı telefondan ulaşabilirler.